Historia szkoły

Historię tworzą  fakty –  z dziejów szkolnictwa w Nosówce

Nauczyciele szkoły od 1905 roku.

Kadra kierownicza szkoły od 1908 roku.

Początki szkolnictwa

Zdarzeniem, które otwiera ponad stuletni okres szkolnictwa w Nosówce jest Orzeczenie w sprawie organizacji szkoły pospolitej w Nosówce, które znajduje się w Kronice  szkoły spisywanej od roku 1905 do roku 1973. Z orzeczenia c. k. krajowej rady szkolnej wydanego we Lwowie 27 grudnia 1904r. dowiadujemy się, że w Nosówce od dnia 1 września 1905 roku organizuje się jednoklasową szkołę ludową pospolitą, do której zakresu należą gmina Nosówka i obszar dworski w Nosówce.

W Imię Boże ! Tymi słowami anonimowy autor rozpoczyna spisywanie dziejów szkoły w Nosówce od jej początków. W pierwszych zdaniach pisze: „Całe wieki gmina tutejsza pozbawiona była regularnej nauki szkolnej (…). Gmina Nosówka, powiat Rzeszów, to jedna z najmniejszych gmin powiatu o słabej sile  podatkowej nie była w stanie własnymi funduszami stawiać budynku szkolnego(…)”. Pomimo braku szkoły ludność czytała i pisała. Było to zasługą  dobrze myślących rodziców, którzy tradycyjnie utrzymywali naukę w prywatnych domach, oraz księdza proboszcza Karola Krzanowicza, gromadzącego u siebie na plebanii w Zabierzowie dzieci na naukę czytania i pisania. Do roku 1905 za skromną opłatą w szerszym zakresie nauczał dzieci Jakób Piela, mieszkaniec gminy.

Naczelnik gminy Jędrzej Byjoś, Aleksander Dąmbski – właściciel obszaru dworskiego od roku 1892 oraz ks. Marceli Sochański ujęli w swoje ręce starania o erygowanie szkoły ludowej jednoklasowej w gminie Nosówce. Zabiegi te odniosły taki skutek, że z rozporządzeniem c. k. Rady szkolnej okręgowej z 8 maja 1905 ukonstytuowała się Rada szkolna miejscowa, jako organ, mający poczynić dalsze kroki w kierunku otrzymania etatowej już siły nauczycielskiej. Aleksander  Dąmbski odstąpił w budynku „Bośnia” zwanym,  salę szkolną i mieszkanie dla nauczycielki tymczasowej p. Maryi Pelczarskiej. Przybory szkolne sprawiono funduszami gminy z myślą, że w przyszłości mają znaleźć pomieszczenie w salach szkolnych, nowego budynku szkolnego. Od 1 września 1905 orzeczeniem c.k. Rady Szkolnej Krajowej rozpoczęła się nauka szkolna na warunkach etatowych jednoklasowej Szkoły Ludowej w Nosówce. Nauka odbywała się w domu ofiarowanym bezpłatnie od  Aleksandra Dąmbskiego.

Teraz dopiero rozpoczęły się starania o fundusze na budowę murowanej szkoły. Pan Aleksander Dąmbski, przewodniczący Rady Szkolnej miejscowej, odstąpił bezpłatnie z dóbr swoich  dwie parcele na rzecz funduszu szkolnego miejscowego gminy Nosówka i jako własność tego funduszu zapisał je jako parcele szkolne. Gmina ustaliła ustawowy fundusz stałego podatku oraz zobowiązała się postawić budynek szkolny o jednej sali i z mieszkaniem dla nauczyciela.

Zanim przystąpiono do budowy murowanej szkoły według normalnych planów dla szkół ludowych, jednoklasowych, powstał zamiar umieszczenia w szkole zakonnic, z których jedna prowadziłaby naukę szkolną, druga ochronkę pozostawionych bez dozoru dzieci, a trzecia pielęgnowała chorych w gminie. Wobec takich planów należało wybudować większy i przestronniejszy budynek szkolny, Budowa rozpoczęła  się w r. 1907,  a skończyła  latem 1908 r.

Szkoła w latach 1908 – 1976

Naukę szkolną c.k. Rada Szkolna Okręgowa oddała od 1września 1908 r. Siostrze Ludwice Szublównie ze Zgromadzenia S. S. zakonnic Rodziny Maryi, bo tak życzyli sobie Państwo Dąmbscy. Ochronką zajęła się Siostra Aniela Stabrylówna, a pielęgnowaniem chorych Siostra Magdalena Goczecka. Dotychczasowa zaś nauczycielka Marya Pelczarska przeniesiona została  na prowizoryczną posadę do Racławówki od 1 września 1908r.

Uroczyste poświęcenie budynku szkolnego nastąpiło  27 września 1908 r., w niedzielę po sumie. Z procesją, licznym ludem, przybył do strojnie ubranego budynku szkolnego miejscowy proboszcz ksiądz Marceli Sochański. Oczekiwali go zaproszeni na ten cel liczni goście. Chwilę tę uświetnił miejscowy ksiądz proboszcz odczytaniem orędzia Jego Ekscelencji ks. biskupa przemyskiego Józefa Pelczara, w którym to orędziu dziękując Państwu Dąmbskim za ofiarność, mieszkańcom gminy za trudy przy budowie szkoły, Jędrzejowi Byjosiowi,  naczelnikowi gminy za starania wszystkie, błogosławił zebrany lud, życzył błogosławieństwa Bożego Siostrom i dziatwie szkolnej, by z nauki odniosła pożytek.

Odtąd przy usilnej pracy siostry nauczycielki nauka odbywała się normalnym trybem. Dzieci chętnie przychodziły do szkoły, rodzice nie przeszkadzali, frekwencja była coraz większa, budynek przybierał na uroku. W roku 1909 wybudowano parkan wraz z żywopłotem i założono ogród owocowy szlachetnych gatunków. Estetyczną szatą zajął się ks. kanonik Marceli Sochański.

Siostra Ludwika pracowała bardzo gorliwie, ludzie otaczali Ją czcią, a dziatwa szkolna przywiązaniem i miłością. Niestety, zdrowie odmówiło jej posłuszeństwa. W trzecim roku pobytu w Nosówce, otrzymała od 1września 1911r. siłę pomocniczą w osobie Siostry Bronisławy Burlagi, później zaś wniosła podanie o stały urlop z powodu braku zdrowia i przeniosła się do domu macierzystego, zaś obowiązki tymczasowej nauczycielki spełniała już od 1września 1911r. wymieniona Siostra Bronisława. Objęła ona także zarząd biblioteki  i czytelni ludowej.

C. k. Rada szkolna krajowa zezwoliła również na odstąpienie sali szkolnej na zebrania wiejskie.

Tymczasem na  decydujących stanowiskach nastąpiły zmiany: Państwo Dąmbscy  przenieśli się na stały pobyt do Lwowa, on jako dyrektor banku „Związek ziemian” zjeżdżał do Nosówki z rodziną tylko na czas wakacyjny. Opieka nad młodą szkółką spoczęła w rękach miejscowych. posadzie  W roku 1913 stałą posadę nauczycielki objęła Siostra Bronisław Burlaga.

Rozpoczął się rok szkolny 1914/15 – rok wojny. Rok szkolny rozpoczął się  z dniem 1 września, nauka trwała jednak niedługo, gdyż 21.09.1914 r.  w Nosówce byli już najeźdźcy.

Nauczycielka tutejsza przewidując brak środków do życia zmuszona była opuścić swe miejsce służbowe i udała się na Morawy do Kromieryża i tam w szpitalu jako pielęgniarka pełniła obowiązki sanitarne przez osiem miesięcy. Opiekę nad szkołą objął naczelnik gminy – Jakób Krzanowski i jemu zawdzięczać należy, że budynek szkolny pozostał nieuszkodzony, lecz niektóre akta i mapy ścienne zrabowano i według twierdzenia ludu miejscowego spalono.

Po odwrocie nieprzyjaciela, po bitwie pod Gorlicami, nauczycielka tutejsza powróciła w czerwcu 1915r. na swoje stanowisko i zajęła się dziatwą szkolną pozbawioną prawie rok możliwości nauki.

Z dniem 1 lipca 1915 r. rozpoczął się w tutejszej szkole nowy rok szkolny. Dzieci zaczęły uczęszczać do szkoły chętnie i licznie, pomimo iż trwały żniwa i było zapotrzebowanie nawet na najmłodsze ręce do pracy. Roczna przerwa w nauce wywarła ujemny wpływ na  młodzież szkolną, zwłaszcza pod względem umysłowym. Szczególnie u młodszych dzieci dał się  zauważyć wielki brak wprawy w czytaniu i rachunkach. Braki te udało się w znacznej części usunąć i uzupełnić  zdwojoną pracą i regularną frekwencją. Pod względem moralnym wojna wywarła na młodzież szkolną tak dodatni jak i ujemny wpływ. Zauważono u dzieci większe zainteresowanie się sprawami ojczystymi i  współczucie dla drugich, lecz z drugiej strony dzieci dłuższy czas pozbawione opieki ojców, były krnąbrniejsze, niż w czasie przedwojennym.

Liczba dzieci z każdym rokiem wzrastała, lecz frekwencja była gorsza niż w latach poprzednich. Przede wszystkim doskwierał wszystkim brak odzieży i obuwia u większości dzieci. Przeciągająca się wojna również odrywała dzieci od nauki do pracy na roli.

Następny  wojenny rok zabrał pod broń ojców rodzin do lat 50, w domach pozostały niewiasty, starcy, dzieci. Stosunki te nie pozostały bez wpływu na szkolnictwo. Dzieci  potrzebne były raczej  do robót polowych, a niebywałe ceny odzieży, obuwia, przejmujące mrozy, brak opału, spowodowały, że niewielu uczniów rozpoczęło rok szkolny 1918/19.

Pomimo tych niekorzystnych warunków  nauka  trwała bez przerwy bez względu na szybko następujące po sobie wypadki dziejowe. Wypadki, które  w niespodziewanej formie i tempie szły naprzód, doprowadziły wreszcie do powstania państwa polskiego – Wolnej Niepodległej Polski.

Wreszcie znikły orły austriackie a na gmachach publicznych, na czapkach wojska wzleciał więziony przez wieki  – Orzeł polski.

Złączone w jedną całość części rozdarte: Galicja, Małopolska, Kongresówka, Wielkopolska i Księstwo Poznańskie weszły w skład tej wymarzonej ojczyzny naszej – Polski.

Dziecię to nowonarodzone nieudolne na razie, szarpane z  początku nieładem wzrastało  powoli. Byłaby radość ogólna, gdyby nie pogłębiające się braki.Odczuła to i szkoła: Znowu brak odzieży, brak opału. W  miesiącach zimowych nauka została przerwana. Po wznowieniu nauki dzięki nadzwyczajnej pracy, plany nauczania zrealizowano i licząc na poprawę warunków zakończono rok szkolny 1918/19.

Rok szkolny 1919/20 rozpoczęto z dniem 1. września. Przycichły huki armat i świst karabinów. W serca ludu polskiego wstąpiła nadzieja rychłego pokoju. Zabrano się do pracy, bo ojcowie rodzin wrócili do domów. Dziatwa szkolna,  dość regularnie uczęszczała do szkoły pomimo braku odzieży i obuwia.

Wojna stworzyła nowy porządek polityczny, społeczny i moralny.

W tutejszej szkole  zaszły także zmiany. Była, stała nauczycielka Siostra Bronisława Burlaga opuściła gminę Nosówkę i  kraj wyjeżdżając na rozkaz swej władzy duchownej do Brazylii. Na jej miejsce w 1922 roku przybyła tymczasowo Siostra Ludwika Nabywańcówna. Zastała szkołę w bardzo złym stanie. Dzieci zapisanych było 120, z tych ¾ uczęszczało, a reszta biedniejszych siedziała w domu. W nauce były ogromne braki,  z powodu ustawicznych przerw, ostrej zimy, braku opału i chorób nauczycielek. Nowo przybyła nauczycielka zmuszona była powtarzać przerobiony materiał przez kilka tygodni.

Przewodniczącym  szkoły był Kazimierz Dąmbski właściciel tutejszej wioski. Przyznać trzeba, że dobro gminy i szkoły  bardzo leżało mu na sercu.  Opiekowł się tutejszymi nauczycielkami, a jako wielki patriota chętnie brał udział we wszystkich uroczystościach narodowych i szkolnych.

W roku szkolnym 1923/24 do szkoły zapisało się 103 dzieci. Jednak nie wszyscy chętnie posyłali dzieci do szkoły, tak że kierowniczka szkoły zmuszona była wysyłać  polecenia zapłacenia kary. W tym roku zaszły też zmiany w gronie nauczycielskim. Siostra Ludwika Nabywańcówna została przeniesiona do Hyżnego, a na jej miejsce kierowniczką została Siostra Maria Koziarska, była nauczycielka. Na drugą siłę pomocniczą Rada szkolna powiatowa zatrudniła  Panią Walerię Orłowską, która objęła pierwszą posadę od 1 września 1923 roku.

W roku 1924/25 utworzono nowy –  V oddział. Podział obowiązków wyglądał następująco: naukę w oddziałach I,II,III prowadziła Pani Waleria Orłowska, natomiast starsze roczniki uczyła Siostra kierowniczka.

15 kwietnia 1926 r. obchodzono Święto sadzenia drzewek. Dzieci pod kierunkiem nauczycielki posadziły pięć jabłoni, które ku uciesze wszystkich przyjęły się i były szczególnie troskliwie pielęgnowane. Rok wcześniej posadzono także 3 lipy, 4 klony i 5 jesionów przy drodze głównej. W latach 1925 -1926 Nosówkę nawiedziła epidemia odry, w związku z czym zamknięto szkołę na dwa tygodnie, dzieci zachorowały też na błonicę, zakaźną chorobę, która była tak niebezpieczna, że dwoje dzieci w jej wyniku zmarło, zachorowały również nauczycielki. Szkołę, decyzją lekarza powiatowego ponownie zamknięto na kilka tygodni.

Rok szkolny 1927/28 rozpoczęto w szkole dwuklasowej. Taki stopień organizacyjny wyznaczył dla Publicznej Szkoły Powszechnej w Nosówce Kurator Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Kolejne lata upływały dość spokojnie, naukę we wrześniu zawsze rozpoczynano Mszą Świętą, dbano o kształcenie uczniów w duchu patriotyzmu. Obchodzono uroczyście święta narodowe i kościelne: rocznice Odzyskania Niepodległości, Konstytucji 3 Maja, powstania listopadowego, imieniny marszałka Józefa Piłsudskiego i prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego, Dzień Pieśni, wspomnienie Św. Stanisława Kostki, dzień Św. Józefa, uroczystość patrona szkoły – Św. Jana Kantego..

W latach 1932 – 1933 przeprowadzono reorganizację systemu szkolnego. Szkoły podstawowe podzielono na trzy typy: I-klasowe, IV-klasowe, VII-klasowe. Po ukończeniu szkoły podstawowej można było kontynuować naukę w 8-letnim gimnazjum.

Na podstawie wyciągu ze „Statutu Publicznych Szkół Powszechnych Siedmioletnich” wiadomo jak organizowano wówczas  naukę, oto skrót z księgi ocen z r. szk. 1938/39: „We wszystkich klasach – z wyjątkiem klasy I – ustalało się z końcem każdego okresu oceny wyników nauki ucznia ze wszystkich przedmiotów, oraz ocenę zachowania się ucznia. Stopnie ustalone z końcem okresu drugiego były zarazem stopniami za pierwsze dwa okresy, stopnie ustalone z końcem okresu trzeciego, były zarazem stopniami rocznymi. Przy końcu pierwszego półrocza oraz z końcem roku szkolnego uczeń otrzymywał świadectwo. Uczniowie klasy I nie otrzymywali wyrażonych w stopniach ocen ani świadectw szkolnych. Z końcem roku szkolnego otrzymywali zaświadczenia, stwierdzające, czy przechodzą do klasy II, czy też pozostają w klasie I. Promowanie uczniów do klasy III i następnych odbywało się na podstawie stopni rocznych ze wszystkich przedmiotów obowiązujących, nauczanych w danej klasie.

Uczniowie uczęszczający do klas dwu- względnie trzyletnich (klasa III i IV), przechodzili bez wyjątku w obrębie tych klas z jednego roku nauki na drugi i otrzymywali na świadectwie rocznym stwierdzenie pomyślnego lub niepomyślnego wyniku nauki.

O ukończeni szkoły powszechnej stanowił pomyślny wynik w ostatnim (najwyższym) roku nauczania, a mianowicie: w szkole stopnia I – w trzecim roku nauki w klasie IV, w szkole stopnia II – w drugim roku nauki w klasie VI, w szkole stopnia III – w klasie VII. Uczniowie, którzy w powyższy sposób ukończyli naukę, otrzymywali świadectwa ukończenia szkoły powszechnej stopnia I, II lub III”.

Z chwilą zajęcia kraju przez okupanta w 1939 r., nauka we wsi została zawieszona. Budynek szkoły zajęli Niemcy. Nauczanie  na terenie Nosówki rozpoczęto dopiero po kilu miesiącach (od 9 marca 1940r.). Okupant  przystąpił do organizowania życia szkolnego, program nauczania okrojono, wyrzucono wszystko, co mówiło o Polsce. Na miejsce byłej kierowniczki, Siostry Marii Koziarskiej, władze niemieckie powołały świecką nauczycielkę Zbigniewę Schultis. W latach 1942 – 1945 dokumenty szkolne pisane były w dwóch językach: w języku niemieckim i polskim. W czasie okupacji przepadła cała biblioteka szkolna i większość pomocy naukowych. Budynek szkolny został zniszczony przez mieszkających w nim Niemców. Mimo wysiłków grona nauczycielskiego poziom nauki bardzo się obniżył.. Młodzież uczyła się bez książek i tylko przez kilka miesięcy letnich, bo w zimie, ze względu na brak opału nie było nauki. Niepełna nauka w szkole powszechnej – to było wszystko, co miało wystarczyć Polakom, dla których zamknięte były gimnazja i szkoły wyższe.

Rok szkolny 1945/1946 rozpoczęto pod znakiem reformy w oświacie. Zerwano z dotychczasowego różnicowania szkół na stopnie, wprowadzono jednolitą dla wszystkich 7-letnią szkołę powszechną.

W szkole w Nosówce pracowało wówczas czworo nauczycieli: Wilk Edward –  kierownik szkoły, Wilk Emilia, Synówka Regina i Tuczek Regina.

Na 177 dzieci w wieku obowiązku szkolnego wszystkie uczęszczały do szkoły w Nosówce. Frekwencja była dobra w miesiącach zimowych dochodzi do 90%. Biorąc pod uwagę zły stan drogi i ścieżek, dużą ilość małorolnych, stan ten uznawano za pomyślny. Gorzej przedstawiał się stan wyposażenia szkoły w pomoce naukowe: brak biblioteki szkolnej, map i pomocy do nauki przyrody martwej. Szkoła była wyposażona w wystarczającą ilość sprzętu szkolnego. Stosunek środowiska do szkoły był pozytywny, działał Komitet Szkolny, szkoła pracowała społecznie organizując przedstawienia amatorskie. Brak jednak domu ludowego utrudniał pracę społeczną szkoły.

Budynek szkolny za wyjątkiem dachu, który wymagał remontu znajdował się w stanie zadowalającym. Posiadał dwie izby szkolne i mieszkanie kierownika szkoły. Z dwu izb szkolnych, tylko jedna posiadała wymiary odpowiadające wymogom szkolnym. Trzecia izba szkolna znajdowała się w domu prywatnym w oddaleniu około 200 m od budynku głównego. Szczupłe wymiary stwarzają niekorzystne warunki pracy. Przy ówczesnej liczbie dzieci (177) zaczęto myśleć o budowie nowej szkoły.

W szkole działały następujące organizacje: Polski Czerwony Krzyż, samorządy klasowe, zespoły dobrego czytania. Uczniowie brali  udział w różnych akcjach propagandowych np. zbierali pieniądze na odbudowę Warszawy, brali udział w akcji „Gwiazdka dla żołnierzy”. Dnia 26.06.1947 r. dzieci starszych klas pojechały na  wycieczkę do Łańcuta.

Niestety, nie ma dokładnych  informacji na temat daty nadania  szkole imienia Św. Jana Kantego, być może od początku swojego istnienia, czyli od roku 1908 szkoła miała tego patrona w swojej nazwie. Pierwszy wpis w dokumentach szkolnych podający imię patrona szkoły Jana Kantego, znajduje się w katalogu ocen z roku 1927, a ostatni – w roku szkolnym 1949/50. Wiadomo także, że w roku 1948/1949 po raz ostatni na świadectwie szkolnym pojawiło się jego imię.

Ze względu na nieodpowiednie warunki lokalowe, praca nauczycieli obciążonych różnymi dodatkowymi działaniami była bardzo trudna.

W roku szkolnym 1950/1951 naukę rozpoczęło 158 dzieci. Każde dziecko miało swój podręcznik. Nauka odbywała się w czterech salach lekcyjnych –  dwie znajdowały się w szkole, dwie wynajmowano w budynku prywatnym. W tym roku wprowadzono egzamin na zakończenie szkoły. Klasa VII zdawała z języka polskiego, matematyki (pisemny i ustny) i nauki o Polsce i świecie (ustny)

W roku szkolnym 1957/1958 szkoła w Nosówce stała się szkołą zbiorczą dla Bzianki. Nauka religii w szkole odbywała się jako przedmiot nadobowiązkowy. Rok szkolny zawsze rozpoczynano uroczystą akademią z udziałem przedstawicieli partii politycznych, organizacji społecznych i rodziców. Przed II wojną, świętowano rocznice Odzyskania Niepodległości, Konstytucję 3 Maja, Imieniny Marszałka Piłsudskiego. Na miejsce tych świąt stworzono Święto 22 lipca, rocznicę powstania Armii Radzieckiej, 1 Maja, urodziny Stalina, Rocznicę Rewolucji Październikowej. W większości nie były to święta związane z Polską, lecz dotyczyły jej sąsiada. Były to czasy, kiedy dążono nie tylko do osiągnięcia dobrych wyników nauczania, ale jak głosiły założenia ówczesnej polityki, do wychowania socjalistycznego pokolenia.

Rok 1960/1961 to początek świeckości szkoły.  Nauka religii odbywała się w punkcie katechetycznym. Mieszkańcy wsi niechętnie pogodzili się z tą zmianą. Stan osobowy nauczycieli był następujący: Edward Wilk – kierownik szkoły, Emilia Wilk, Zuzanna Świder, Anna Ryndak, Janina Koryl, Józef Kornak.

Uroczystość powitania uczniów I klasy wprowadzono po raz pierwszy w roku szkolnym 1962/1963. Odbywała się ona przy współudziale rodziców i uczniów klasy VI, wyznaczonych na rocznych opiekunów dzieci.

Na podstawie zarządzenia Ministra Oświaty z dnia 25 września 1965 r. w sprawie dostosowania organizacji szkół ogólnokształcących i zawodowych do zmian wynikających z ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania, szkoła tutejsza od 1 września 1967 r. została przekształcona z dotychczasowej 7-klasowej na 8-klasową szkołę podstawową. Zaczęły obowiązywać nowe programy nauczania szkoły ośmioklasowej i nowe aktywizujące metody nauczania. W klasie I i II  nadal prowadzono nauczanie globalne, w klasach III i IV korelacyjne, a w klasach V-VIII problemowe. Główna uwaga nauczycieli skupiona była na zapewnieniu warunków realizacji nowych planów i programów nauczania, w tym także na podnoszeniu wyników  nauczania i wychowania, szczególnie w klasie ósmej.

Wychowawczynią pierwszej  klasy VIII w szkole w Nosówce została pani Anna Wiącek (Ryndak). W czerwcu 1968r. pierwsi absolwenci klasy ósmej opuścili mury szkoły. Ostatnia siódma klasa kończyła szkołę w 1966r., a w 1967r. nie było absolwentów, kończyli tyko ci, którzy powtarzali rok.

Nauka odbywała się w budynku szkolnym i w domu prywatnym, a od roku szkolnego1969/70 także w Domu Ludowym.

W styczniu 1965r. zapadła decyzja o budowie nowej szkoły. W tym samym roku  zatwierdzono Komitet Budowy Szkoły, który rozpoczął starania o pozyskanie działki na ten cel. Dopiero po 5 latach, w 1970 r. uzyskano działkę i pozwolenie na budowę nowej szkoły. Odkupiona (z wywłaszczenia) parcela niegdyś wchodziła w skład gruntów pod zabudowaniami gospodarczymi dworu i była prywatną własnością. Ze względu na brak funduszy w roku szkolnym 1971/72 przerwano prace budowlane, kontynuowano je od XI 1972 r. i do 20 XII udało się doprowadzić budynek do parteru. Dalsza budowa odbywała się tzw. systemem gospodarczym.

Podczas kontroli bhp przeprowadzonej w 1972 r. stwierdzono szereg usterek w zabezpieczeniu odpowiednich warunków sanitarnych dla młodzieży uczącej się w wynajętych izbach w Domu Ludowym. Po przeprowadzeniu wizji lokalnej budynku Szkoły Podstawowej w Nosówce stwierdzono uszkodzenia ścian zewnętrznych budynku. Dach uszkodzony w czasie działań wojennych II wojny światowej został prowizorycznie wyremontowany, ulegał nachyleniu i niszczeniu. Poprawy wymagały również kominy, okna i drzwi.

W tej sytuacji szybkie zakończenie budowy nowej szkoły stało się sprawą priorytetową. Do pracy włączyło się wielu mieszkańców Nosówki. Mężczyźni organizowali brygady do rozbiórki i transportu cegły, a kobiety i starsi uczniowie czyścili cegłę ze starej zaprawy i składali na placu budowy. Przy budowie wszystkie prace niefachowe wykonywali mieszkańcy.

Tymczasem w szkole zmieniała się kadra nauczycielska. Dotychczasowy kierownik szkoły Edward Wilk, 28 VIII 1973 r. zakończył swoją długoletnią pracę w Nosówce. Na jego miejsce został powołany nowy dyrektor Marian Sajdak, który funkcję tę pełnił do 1976 r.

Od 1973 do 1976 roku szkoła w Nosówce należała do okręgu Zbiorczej Szkoły Gminnej w Racławówce,  natomiast w 1976 r. Zbiorczą Szkołę Gminną przeniesiono do Boguchwały i Nosówka pozostawała w jej obrębie.

Naukę w nowym budynku rozpoczęto w roku szkolnym 1976/77.

Budynek starej szkoły, przez jakiś czas opustoszały, zaczął popadać w ruinę, ale miejscowe społeczeństwo nie zgodziło się na jego rozbiórkę. Dziś w jednej jego części zamieszkuje rodzina,  zaś w drugiej mieści się Izba Tradycji powstała z okazji 20-lecia Zespołu „Nosowiany”. Izba Tradycji stała się miejscem chętnie odwiedzanym przez uczniów okolicznych szkół i nie tylko, bo gdzie lepiej można nauczyć się szacunku do tradycji, jak nie tu i kto lepiej przedstawi historię naszego regionu i tutejszych zwyczajów jak nie pani Stefania Buda, która opiekuje się Izbą i zawsze chętnie spotka się z młodym pokoleniem. Jest to miejsce niezwykłe, gdzie można dotknąć historii, a cel jego powstania odzwierciedlają słowa i hasło zespołu: „ocalić od zapomnienia”. Izba tradycji to dawna sala lekcyjna w której uczyły się pokolenia nosowian od 1908 do 1976 r, a w latach 1976- 1989 odbywały się lekcje katechezy. W kronice Izby Tradycji pierwszy wpis założycieli Członków Zespołu „Nosowiany” wyraża życzenie, by ta izba służyła nadal edukacji. Tu można zobaczyć nie tylko dawny wystrój chłopskiej izby, dawne sprzęty, narzędzia, ubiory,  rekwizyty kolędnicze, zabawki dziecięce ale również  stare fotosy, poznać historię Nosówki i życiorysy tych  nosowian,  którzy  życie poświęcili walce o wolność Polski.
Na wschodniej ścianie budynku umieszczona została tablica poświęcona pamięci rodaka, który w Nosówce pobierał pierwsze nauki, Kapitana Franciszka Błażeja, Członka IV Zarządu WIN straconego w 1951 r. na Mokotowie w Warszawie na podstawie wyroku PRL. W 2008 roku tablica została przeniesiona na pamiątkowy obelisk, który znajduje się przed budynkiem nowej szkoły.

Szkoła w latach 1976 – 2010

W nowej szkole obowiązki dyrektora powierzono Edwardowi Soleckiemu. Po przeniesieniu sprzętów ze starej szkoły nauczyciele wraz z uczniami zadbali  o odpowiednie udekorowanie sal lekcyjnych i zabezpieczenie pomocy naukowych. Przez kilka kolejnych lat uzupełniano wyposażenie szkoły, kupowano meblościanki do klas, nowe krzesła i stoliki oraz pomoce naukowe.  Po wielu latach nauki w bardzo trudnych warunkach, uczniowie i nauczyciele wreszcie mogli rozpocząć pracę w jasnych, przestronnych salach nowego budynku.

Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XX wieku,  to czasy trudnych i ważnych przemian w historii Polski,  nie  ominęły one także szkolnictwa i w nim znajdowały swoje odbicie.

Na podstawie danych z protokołów Rady Pedagogicznej wiadomo, że pod koniec lat siedemdziesiątych i na początku lat osiemdziesiątych w szkole działały następujące organizacje, które skupiały w swoich szeregach zainteresowane dzieci i młodzież z klas I – VIII: ZHP (Związek Harcerstwa Polskiego), Zuchy, TPD (Towarzystwo Przyjaciół Dzieci), PCK (Polski Czerwony Krzyż), LOP (Liga Ochrony Przyrody), Samorząd Szkolny, Kółko recytatorskie, Kółko matematyczne, Zespół wokalny, Zespół taneczny, Kółko taneczne, SKO (Szkolna Kasa Oszczędności), LOK (Liga Obrony Kraju), Chór szkolny, Zespół fletów prostych, SKS (Szkolny Klub Sportowy), SK PZR (Szkolne Koło Przyjaciół Związku Radzieckiego), TPPR (Towarzystwo Przyjaźni Polsko Radzieckiej).

Nauczyciele prowadzący zajęcia w kołach zainteresowań starali się urozmaicić szkolne życie młodzieży, zachwycić słowem, muzyką, śpiewem, wspólnymi przedsięwzięciami. W tym czasie uczniowie odbywali tzw. prace społeczno-użyteczne pod opieką nauczycieli. Od roku 1981/82 rozpoczęto  przechodzenie z sześciodniowego na  pięciodniowy tydzień pracy z  trzema sobotami wolnymi w miesiącu. Jeśli w tygodniu przypadało święto, wówczas sobota była pracująca.

W latach 1950- 1983 Szkoła Podstawowa w Nosówce oficjalnie nie posiadała imienia. Pierwszy patron szkoły z czasem został zapomniany. Na wszystkich dokumentach i pieczęciach nazwa szkoły była krótka: Szkoła Podstawowa w Nosówce.

Sprawa nadania imienia szkole pojawiła się po raz pierwszy na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 5.10.1981 r., kiedy to ówczesna dyrektor – pani Katarzyna Cieślińska zapoznała grono nauczycielskie z życzeniem społeczności wiejskiej, by szkoła w Nosówce nosiła imię znanego działacza ludowego Wincentego Witosa. Nauczyciele obecni na posiedzeniu przychylili się do tej opinii. Propozycja nadania szkole takiego patrona związana była też z postacią wójta wsi w latach 1919 – 1923 –  Michała Zaciosa oraz jego koleżeńskimi powiązaniami z Wincentym Witosem, z czasów emigracji do USA.

Uroczyste nadanie Szkole Podstawowej w Nosówce Imienia  W. Witosa odbyło się 22 maja 1983 r. W uroczystości tej licznie wzięli udział mieszkańcy wsi, dyrektor szkoły (zastępujący nieobecną panią K. Cieślińską) – Stanisław Kogutek, nauczyciele i uczniowie. Wydarzenie to  uświetnił program artystyczny przygotowany przez uczniów pod kierunkiem nauczycieli. Nie zabrakło także Zespołu Ludowego „Nosowiany” mieszkańców wsi i wielu zaproszonych gości.

W wygospodarowanej części pracowni j. polskiego otwarto Izbę Tradycji Ruchu Ludowego (dziś już nie istnieje), poświęconą Wincentemu Witosowi, a przed szkołą umieszczono tablicę pamiątkową z wizerunkiem patrona i jego przesłaniem: Trzeba, aby uczeń wychodził ze szkoły Polakiem.

Ważnym momentem dla oświaty w Polsce był rok 1990/1991, w którym do szkół powróciło nauczanie religii.

W roku szkolnym 1992/93 odwiedził  szkołę ksiądz biskup Edward Białogłowski, a w  roku 1997/98  przybył z wizytacją  ksiądz biskup Kazimierz Górny. Na powitanie uczniowie pod kierunkiem nauczycieli przygotowali montaż słowno-muzyczny pt. Śpieszmy się kochać ludzi.

W 1996 r. stanowisko dyrektora szkoły, w drodze konkursu, objął pan mgr Marek Mindziak, który rozpoczął prace związane z modernizacją szkoły.

W 1997 roku zrealizowano I etap rozbudowy szkoły – powstała nowoczesna kotłownia gazowa, sterowana automatycznie z możliwością ogrzewania przyszłej sali gimnastycznej. Skończyły się wtedy czasy niedogrzanych sal lekcyjnych w okresie zimowym. Radykalnie obniżyły się koszty ogrzewania budynku oraz wyeliminowano zanieczyszczanie atmosfery. We wrześniu 1998 roku rozpoczęto budowę sali gimnastycznej. Roboty budowlane zakończono w 2000 r. Obiekt ten o wymiarach 12m x 24 m z pełnym zapleczem, łazienkami z ciepłą wodą,  dodatkową małą salą do gimnastyki korekcyjnej (obecnie w pomieszczeniu tym mieści się  Biblioteka Publiczna w Nosówce) oddano do użytku w listopadzie 2000 r. Spełniło się wtedy marzenie uczniów, nauczycieli i rodziców o sali gimnastycznej z prawdziwego zdarzenia.  Dzięki staraniom dyrektora, udało się wówczas wybudować dodatkowo jedną salę lekcyjną w holu, w którym wcześniej odbywały się między innymi zajęcia wychowania fizycznego. Gruz pozostały po budowie sali gimnastycznej został wykorzystany do utwardzenia terenu, na którym później wybudowano boisko asfaltowe do piłki ręcznej.

1 września 1999 r. nastąpiła zmiana organizacji szkoły, weszła w życie reforma systemu oświaty, która doprowadziła po trzech latach do przekształcenia obowiązującego od 1968 r. systemu 2-stopniowego w strukturę 3-stopniową. Od roku szkolnego 1999/2000 dzieci w wieku od 7 do 13 lat uczęszczają do szkoły podstawowej, w której nauka trwa 6 lat. Od września 1999 uczniowie klas I-VI dotychczasowych szkół podstawowych stali się uczniami odpowiednich klas 6-letniej szkoły podstawowej.

W roku szkolnym 1999/2000 uczniowie dotychczasowych klas VII stali się uczniami I klas nowo utworzonych gimnazjów. W sześcioklasowych szkołach podstawowych uczyli się jeszcze w tym samym roku szkolnym uczniowie klasy VIII, którzy byli ostatnimi uczniami dawnych szkół ośmioklasowych.

Od 2002 roku w klasie VI uczniowie przystępują do sprawdzianu poziomu wiedzy i umiejętności, który jest jednakowy dla wszystkich uczniów w kraju. Sprawdzian organizowany jest przez Centralną Komisję Egzaminacyjną (CKE), a w naszej szkole przeprowadza go Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie (OKE). Za przebieg egzaminu odpowiedzialna jest Szkolna Komisja Egzaminacyjna powoływana przez dyrektora szkoły, który też przewodniczy tej komisji. Uczniowie piszą sprawdzian w kwietniu, a wyniki otrzymują w czerwcu. W 7- letnim okresie przeprowadzania egzaminów zewnętrznych, uczniowie szkoły w Nosówce zawsze uzyskiwali wysokie wyniki.

Wszyscy absolwenci szkoły podstawowej kontynuują naukę w  obowiązkowym, 3-letnim gimnazjum. Prawie wszyscy absolwenci Szkoły Podstawowej w Nosówce uczęszczają do w Gimnazjum w Racławówce.

W 2002 roku dyrektor szkoły rozpoczął działania zmierzające do budowy pracowni komputerowej z dostępem do Internetu. Po uzyskaniu zgody, rozebrano ścianę działową, która wydzielała gabinet dyrektora. Z tego pomieszczenia oraz części korytarza na piętrze budynku szkoły powstała duża sala z przeznaczeniem na pracownię komputerową. Pracownia została wybudowana, umeblowana i wyposażona w zestawy komputerowe ze  środków pochodzących z  budżetu szkoły, Rady Rodziców i Rady Sołeckiej. Część prac została wykonana sposobem gospodarczym.

W październiku 2005 r. szkoła otrzymała nowe wyposażenie dla pracowni komputerowej z dostępem do Internetu w ramach programu ministerstwa edukacji, współfinansowanego przez Europejski Fundusz Społeczny. Jest to 10 stanowisk komputerowych (9 dla uczniów i 1dla nauczyciela) wraz z oprogramowaniem podstawowym, serwer dla pracowni, drukarka sieciowa, skaner, wideoprojektor i komputer przenośny.

Pierwsza pracownia komputerowa została przeniesiona do pracowni matematyki, a na jej miejsce zainstalowano nową.

Innym ważnym przedsięwzięciem było przystąpienie do projektu Internetowe Centra Informacji Multimedialnej  (ICIM) w Bibliotekach Szkolnych i Pedagogicznych w 2007 roku, współfinansowanego przez Unię Europejską (EFS). W ramach projektu szkoła otrzymała 4 stanowiska komputerowe z oprogramowaniem oraz urządzenie wielofunkcyjne. Znajdują się one w czytelni biblioteki szkolnej i służą do celów edukacyjnych: przeglądu programów multimedialnych znajdujących się w zbiorach biblioteki, poszukiwań w zasobach Internetu, wykonywania prac do nauki własnej. Z ICIM mogą korzystać uczniowie, nauczyciele i rodzice uczniów szkoły.

W szkole każdego roku organizowane są dodatkowe zajęcia pozalekcyjne dla uczniów: kółka przedmiotowe, artystyczne, językowe, sportowe i zajęcia świetlicowe.

Ostatnie lata przyniosły dalszą, znaczną poprawę warunków w szkole. Został przeprowadzony gruntowny remont sanitariatów w budynku szkoły. Wszystkie pomieszczenia sanitarne wyłożono płytkami ceramicznymi, wymieniono w nich urządzenia oraz doprowadzono do łazienek ciepłą wodę. Wyremontowano dach, szkoła została ocieplona i zyskała  nową estetyczną elewację. Zostały wymalowane ściany na korytarzach i w niektórych salach, wymieniono część posadzek na podłogi parkietowe oraz z paneli. W klasach ławki i krzesełka zostały wymienione na nowe, z regulacją wysokości i przystosowane do wzrostu ucznia. Pomieszczenia i korytarze szkolne są ukwiecone, klasy ładnie urządzone i wyposażone w niezbędne pomoce dydaktyczne.

Korzystnie zmienia się także otoczenie szkoły: wymienione  ogrodzenie, zadbane rabatki z  roślinami ozdobnymi, w otoczeniu drzewa i krzewy, nowy teren pod boisko trawiaste i  nowy, bezpieczny plac zabaw dla najmłodszych.

Choć w ostatnich latach, po wprowadzeniu reformy, znacznie zmniejszyła się liczba uczniów, szkoła nadal rozwija się. Od września 2008 r. po przeprowadzeniu niezbędnych prac remontowych działa punkt przedszkolny, w którym  przyszli uczniowie mogą miło spędzać czas.

W naszej placówce uczymy i oczekujemy: zaangażowania w naukę, pracę, zabawę, wzajemnego szacunku i partnerstwa, kształtowania poczucia estetyki i kultury osobistej, kreatywnego myślenia i odpowiedzialnych wyborów.

Dzięki codziennej pracy pokoleń nauczycieli, uczniów i ich rodziców, pracowników obsługi i innych ludzi dobrej woli, historia szkoły jest tak bogata.

Więcej o historii Szkoły Podstawowej w Nosówce i jej osiągnięciach na przestrzeni 100 lat istnienia można dowiedzieć się z książki Tyle razem drógprzebytych … – sto lat szkoły w Nosówce autorstwa Małgorzaty Król i Jolanty Trzeciak, nauczycielek tejże szkoły.

Publikacja została wydana w 2008 roku z okazji 100 rocznicy istnienia szkoły  w Nosówce oraz nadania sztandaru. Dedykowana wszystkim, którzy przyczynili się do jej rozwoju.

 

Related Images:

Skip to content